Dr. İlhami Gökçen

Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde Çalgılar

Kitap Köşesi

Dr. İlhami Gökçen
Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde Çalgılar

Sayın Dr. İlhami Gökçen’in musiki üzerine 6. kitabı olan “Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde Çalgılar” 2018 yılında Ürün Yayınları tarafından yayınlandı. Dr. İlhami Gökçen’in üzerinde yıllardır çalıştığı 800 sayfalık kitap bugüne kadar Seyahatname’deki çalgılarla ilgili yapılmış tüm çalışmaları içermektedir. Bu kitap Seyahatname’nin yeni çeviri yazımlarının ortaya çıkması üzerine yapılan metin karşılaştırmalı özel bir çalışma neticesi olarak geliştirilmiştir.

Arka Kapak Yazısı (Tanıtım Bülteninden)

Sultan IV. Murad’ın, Bağdat seferine gitmeden önce 1638’de yapılmasını emrettiği esnaf geçit töreninde musikiciler esnafı da bulunur. Kendisi de bir musikici olan Evliya Çelebi, Seyahatnâme’sinin 1. Cildinde, Çalgı-yapımcılar (Esnâf-ı kâr-ı…., Hünerkâr-ı…, Kâr-ı…) Çalgıcılar (Esnâf-ı sâzendegân, Sâzendei…, Sâzendegân-ı…) ve çalgılarını az veya çok ayrıntıları ile betimler. Bu çalgılar üzerine ilk çalışmayı yapan H. G. Farmer, bunu Seyahatnâme’nin von Hammer tarafından yapılan İngilizce çevirisine dayanarak gerçekleştirir. Bu eser daha önce tarafımızdan Türkçe’ye çevrilmişti. Seyahatnâme’nin yeni çeviri yazımlarının ortaya çıkması üzerine yaptığımız metin karşılaştırmalı bir çalışma neticesi olarak bu kitap oluştu. Bu kitap şunları içerir: von Hammer ve Farmer’in orijinal metinleri ve çevirileri; Seyahatnâme’nin değişik metinleri (Ahmed Cevdet yayını, Özergin çalışması, Gökyay, Dankoff ve diğerleri yayını). Bu çalışmada, bunlara ek olarak, birçok açıklamalar ve düzeltiler yapılmaktadır.

Dr. İlhami Gökçen kimdir?

Dr. İlhami Gökçen 13 Eylül 1928 tarihinde Kilis’te doğdu. 1954 yılında İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun oldu ve 1958 yılında ABD’nin İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra özel olarak çıkardığı bir vizeden (Foreign Student Visa) istifade ederek orada asistanlık yaptı sonra da Rochester ve Pittsburgh’da psikiyatri uzmanlığı öğrenimi aldı. Vizesi bittikten sonra bir süreliğine Türkiye’ye döndü, fakat Türkiye’de akademik kariyeri için ortamın müsait olmadığını farkedince Kanada’ya gelmeğe karar verdi. Montreal’de Çocuk Psikiyatrisi uzmanlığını aldıktan sonra 1968 yılında Toronto’ya gelip Toronto Üniversitesi’sne çalışmaya başladı. Daha sonra Scarborough Centenary Hospital’in Çocuk Psikiyatri Kliniği’nde (Shoniker Clinic) emekli olana kadar çalıştı.

Dr. İlhami Gökçen’in musikiye olan ilgisi çocuk yaşlarında başladı. Üniversite yıllarında Klasik Türk Musikisi Korosuna katıldı. Kendisi Kanada’ya geldikten sonra bir süre blok flüt çaldı, ney üfledi ve de kanunla da uğraştı. Arada musiki grubu ile Yunus Emre, Mevlana yahut Pir Sultan Abdal Günleri yapılıyordu. Toronto’daki musiki hasretini gidermek 1987 yılında Klasik Türk Musikisi korosunu kurup evlerde ve lokallerde koro arkadaşları ile toplanıp çalıştı. Bu koro grubu ile ilk büyük konserini 1993 yılında verdi ve sonra her sene ya da iki senede bir konserler vermeye devam etti. Dr. İlhami Gökçen Toronto Klasik Türk Musikisi Korosu dışında bir de dört sesli müzik yapan Kanada-Fransız korosunun da bir üyesidir.

Dr. İlhami Gökçen
Evliya Çelebi Seyahatnamesi'nde Çalgılar

Dr. İlhami Gökçen müzik ile kuramsal olarak da ilgilendi ve musiki üzerine 6 kitap yazdı. Ethem Üngör’ün yayımcısı olduğu Musiki Mecmuası’nda kendi yazılarının yayınlanması onu musiki yazarlığına teşvik etti. Üngör’ün teklifi üzerine Farmer’ın, “Onyedinci Yüzyılda Türk Çalgıları” kitabını Türkçeye çevirdi.

Sonra, “100 Seçilmiş Türkçe Şarkı”, Signell’den “Makam/Türk Sanat Musikisinde Makam Uygulamaları” çevirisi, “Rauf Yekta Bey’in Fransızca Musiki Yazıları”, “Türk Musikisine Katkılar” kitapları çıktı ve son olarak “Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde Çalgılar” kitabı yayımlandı.

Dr. İlhami Gökçen’in bu kitaplara ilaveten bildirileri ve makaleleri var. Ayrıca, çevrimiçi, yani e-dergi olarak yayımlanan, “Musiki Dergisi”nde yazıları sürekli olarak çıkmaktadır.